Φέτος διαπίστωσα πως υπάρχει γύρω μας μια βιασύνη να φέρουμε γρήγορα τα Χριστούγεννα.
Προς αναζήτηση του πνεύματος των Χριστουγέννων, λοιπόν, αρκετά μαγαζιά της πόλης έσπευσαν να στολίσουν τις βιτρίνες τους έως και δύο μήνες πρωτύτερα, πριν ακόμη κι απ’ την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Απ’ τη μια σημαίες κι απ’ την άλλη γιρλάντες χριστουγεννιάτικες, πατριωτικά εμβατήρια, χριστουγεννιάτικες μελωδίες, όλα ανάκατα.
Μάλιστα, καταστήματα παιχνιδιών και βιβλιοπωλεία, αμέσως μετά τα σχολικά είδη, ανακήρυξαν τα χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά σε βασιλιάδες των ραφιών. Καλά καλά δεν προλάβαμε να μπούμε στο κλίμα της νέας σχολικής χρονιάς, να τακτοποιηθούμε στα θρανία, που λέει ο λόγος, και ετοιμαζόμασταν για… διακοπές Χριστουγέννων. Τα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας παραχώρησαν τη θέση τους στις χιονισμένες κορφές των πλαστικών χριστουγεννιάτικων ελάτων. Από το εμβατήριο “που του ‘μαθαν να λέει”, ο στρατιώτης του ’40 έγινε μολυβένιος -στην πιο λαμπερή εκδοχή του καρυοθραύστης- και πήρε μια ηρωική προαγωγή στη βιτρίνα κάποιου καταστήματος.
Όλα βιαστικά, οπότε, εκτός από το χειμωνιάτικο σκηνικό που άργησε πολύ να ’ρθει. Το φετινό φθινόπωρο μοιάζει με παρατραβηγμένο οψιμοκαλόκαιρο. Και πριν ακόμη μπει η Σαρακοστή των Χριστουγέννων, να σου οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα στις βιτρίνες των φούρνων και των ζαχαροπλαστείων, με θερμοκρασία άνω των 20 βαθμών για μεγάλο διάστημα.
Τη σημερινή εποχή, εντούτοις, αναλωνόμαστε κυρίως στη γρήγορη κατανάλωση του χρόνου
Πώς να συγκινηθεί άρα το πνεύμα των Χριστουγέννων και να μας επισκεφθεί όταν το βιάζουμε τόσο; Δεν προλαβαίνει ούτε τις παντόφλες του να βγάλει, που λέει ο λόγος. Αυτό, για να ξεκινήσει να φτάνει, θέλει να πέσει το πρώτο χιονάκι, να μπουμπουνίσει η φωτιά στο τζάκι, να γυμνωθούν τα δέντρα από τα φύλλα τους κι όλα τα συναφή παρελκόμενα του χειμώνα. Να αφήσουμε δηλαδή τον χρόνο και τη φύση να κάνουν τη δουλειά τους. Θα μου πείτε ενεργειακή κρίση -για τη φωτιά-, κλιματική αλλαγή -για το χιόνι- και ούτω καθεξής.
Και πώς να μην είμαστε απαισιόδοξοι;
Με τόσες δυσάρεστες προβλέψεις από το τέλος του καλοκαιριού για τον επερχόμενο χειμώνα, φανταστήκαμε ότι μας περιμένουν τα χειρότερα. Μπορεί ναι, πράγματι. Δυσκολίες, όμως, υπήρχαν, υπάρχουν και θα εξακολουθούν να υπάρχουν. Δεν είμαστε η πιο άτυχη γενιά της Ιστορίας, ίσως ούτε και η πιο τυχερή. Η ανθρωπότητα πάντα είχε να αντιμετωπίσει συμφορές. Κι επειδή “τα πάντα ρει, ουδέποτε κατά το αυτόν μένει”, στον αντίποδα της ρευστότητας πρέπει να ορθώσουμε σταθερές. Αξίες εσωτερικές που μας χαλυβδώνουν απέναντι στις κρίσεις.
Αλήθεια, πού κατοικεί το πνεύμα των Χριστουγέννων; Αν κρίνουμε από τον στολισμό, πολλοί θεωρούν ότι κρύβεται σε φαντασμαγορικά λαμπιόνια, σε πανύψηλα χριστουγεννιάτικα δέντρα, σε ακριβά διακοσμητικά. Και καλά, τα εμπορικά καταστήματα, έχουν τον σκοπό τους για τον πρόωρο στολισμό, την προσέλκυση πελατών, φυσικά. Όμως εμείς; Σίγουρα έχουμε ανάγκη για ψυχική ανάταση, θα αντιτάξετε. Όμως το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν κατοικοεδρεύει στη βιασύνη. “Σπεύδε βραδέως”, έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Μεγάλη κουβέντα.
Τη σημερινή εποχή, εντούτοις, αναλωνόμαστε κυρίως στη γρήγορη κατανάλωση του χρόνου. Έχω την αίσθηση, μάλιστα, ότι τον καταπίνουμε αμάσητο. Και, πριν προλάβουμε, να τον χωνέψουμε, σκεφτόμαστε το επόμενο γεύμα. Κι αυτό είναι κάτι που μας το έχουν περάσει τα Μ.Μ.Ε., το διαδίκτυο και γενικά η υπερπληρόφορηση. Τα Χριστούγεννα, ωστόσο, θέλουν ψυχική προετοιμασία κι όχι βιασύνη. Χρειάζεται υπομονή και εσωτερική διεργασία για να τα νιώσουμε. Αγάπη, νοιάξιμο, αλληλεγγύη, αλτρουισμό.
Ξεκινήστε, λοιπόν, ποτέ δεν είναι αργά.
Φέτος τα Χριστούγεννα, για να μας επισκεφθεί το πνεύμα των Χριστουγέννων, ας ανάψουμε τα φώτα της καρδιάς μας. Κι ας τ’ αφήσουμε αναμμένα, έχουν μηδενική κατανάλωση ενέργειας…
* Η Μαρία Ζερβάκη είναι εκπαιδευτικός και τακτική αρθρογράφος του Ser-Free.
