Της Χρυσάνθης Ιακώβου
Τα έχουμε πει πολλές φορές, είναι γνωστά σε όλους: ο νομός μας έχει μια συνεχώς φθίνουσα πορεία και είναι ο τελευταίος (ή προτελευταίος, κάτι τέτοιο τέλος πάντων) σε ανάπτυξη. Κι αυτό δεν είναι κάτι γενικό κι απροσδιόριστο, αλλά πολύ εμφανές και χειροπιαστό: η πόλη έχει αδειάσει (όπως φαίνεται εξάλλου και από την τελευταία απογραφή) και το κομμάτι του πληθυσμού που έχει χάσει είναι η νεολαία της, το πιο δημιουργικό και δυναμικό.
Το ότι ο νομός μας έχει ανάγκη από γενναίες ενέργειες για να ανεβεί ξανά είναι αυτονόητο. Τι ενέργειες όμως; Γκρινιάζουμε συνεχώς για την κατάσταση, επαναλαμβάνουμε όλη την ώρα την καραμέλα για ανάπτυξη, αλλά επί της ουσίας ούτε προτείνουμε κάτι συγκεκριμένο ούτε κάνουμε στοχευμένες ενέργειες. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να ανεβεί ο νομός μας και πάλι;
Για να βγούμε από την τραγική κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα (η οποία κινδυνεύει βέβαια να γίνει αμετάκλητη) χρειάζονται καταρχάς δύο πράγματα: σύμπραξη όλων των φορέων και πολύ συγκεκριμένος και στοχευμένος σχεδιασμός. Μικροπράγματα γίνονται, ψιλοσυνεργασίες επίσης, αλλά όχι κάτι μαζικό από όλους που θα θέσει θεμέλια για κάτι πραγματικά μεγάλο με δυνατότητα να αποδώσει καρπούς σε βάθος χρόνου.
«Το κλειδί γενικά για την όποια ανάπτυξη είναι αυτό: να έρθουν χρήμα και κόσμος απέξω»
Το μεγάλο πρόβλημα του νομού μας είναι προφανώς η ανεργία και η έλλειψη προοπτικής –αυτό κάνει τους νέους να χάνουν την ελπίδα τους και να φεύγουν. Η κατάσταση λοιπόν δεν θα βελτιωθεί δημιουργώντας απλώς μερικές θέσεις εργασίας (ανοίγοντας πχ δύο μεγάλα εργοστάσια), αλλά θέλει κάτι που να επιφέρει μια μεγάλη δυναμική η οποία θα γεννήσει και πολλές ευκαιρίες.
Ως κατεξοχήν αγροτικός νομός, αυτό που θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει είναι ο πρωτογενής τομέας. Σερραϊκά προϊόντα έχουμε πολλά και καλά, αλλά αυτό φυσικά δεν αρκεί. Στόχος μας θα έπρεπε να είναι όχι απλώς να ασχοληθούμε με όλες μας τις δυνάμεις με τη γη μας, αλλά να βγάλουμε τόσο πρωτότυπα και ιδιαίτερα προϊόντα που να εξάγουμε και να φέρνουμε χρήματα απέξω.
Το κλειδί γενικά για την όποια ανάπτυξη είναι αυτό: να έρθουν χρήμα και κόσμος απέξω. Και πώς έρχεται ο κόσμος απέξω; Προφανώς με τουρισμό. Θα μου πεις βέβαια τι τουρισμό να κάνει κάποιος στις Σέρρες, αφού δεν έχουμε καν θάλασσα (αυτό το ξεστομίζουμε με κάθε ευκαιρία, λες κι αυτό φταίει που δεν τα πάμε καλύτερα ως πόλη). Εντάξει, θάλασσα μπορεί να μην έχουμε, αλλά έχουμε κυριολεκτικά όλα τα υπόλοιπα: βουνό, λίμνη, ποτάμι, φαράγγι, σπήλαιο (και να μην ξεχνάμε και τη μικρή θαλασσίτσα στα Κερδύλλια). Χώρια τα μνημεία, χώρια τα μοναστήρια, χώρια κάποιες δραστηριότητες ευρείας απήχησης (πχ αυτοκινητοδρόμιο). Δεν συμβαίνει, ξέρετε, αυτό σε όλους τους νομούς, το να συνδυάζουν τα πάντα.
«Το μεγάλο πρόβλημα του νομού μας είναι προφανώς η ανεργία και η έλλειψη προοπτικής»
Πέρα από κάτι ωραία διαφημιστικά πριν από χρόνια με τον Καπουτζίδη, δεν ξέρω τι τουριστική προβολή έχουμε ως νομός. Αυτό που θα μπορούσαμε να πουλήσουμε είναι ένα πολύ καλό τουριστικό πακέτο/πρόγραμμα που να τα συνδυάζει όλα, που να τα συνδέει με δραστηριότητες (πχ ράφτινγκ στον Αγγίτη και αναρρίχηση πάγου στον Λαϊλιά και bird watching στην Κερκίνη, για να πρωτοτυπήσουμε λίγο) και να καλούμε τον κόσμο με αφορμή κάποιο γεγονός (με την Αναβίωση στο Ρούπελ, ξέρω γω, ή με την SEREXPO, η οποία παρεμπιπτόντως έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης και μπορεί να εξελιχτεί σε κάτι πολύ δυνατό πέρα από τα όρια του νομού). Αλλά όπως είπαμε, για να γίνουν όλα αυτά θέλει συντονισμό από όλους τους επίσημους φορείς. Προς το παρόν, ο Λαϊλιάς έχει ρημάξει, η Κερκίνη δεν είναι πια όπως παλιά, τα υπόλοιπα έχουν αφεθεί στην τύχη τους.
Ο άλλος τρόπος για να τραβήξουμε κόσμο –εκτός δηλαδή από την αξιοποίηση/εκμετάλλευση αυτών που ήδη διαθέτουμε– είναι να δημιουργήσουμε εμείς έναν θεσμό. Θα μου πεις εδώ δεν μπορούμε να οργανώσουμε σωστά αυτά που έχουμε, θα δημιουργήσουμε κιόλας; Ναι, δύσκολο, όντως, γι’ αυτό μάλλον και δεν έχουμε καταφέρει απολύτως τίποτα σε αυτόν τον τομέα. Ας αφήσουμε στην άκρη κάτι Πολιτείες των Ευχών και κάτι μικρογιορτές από δω κι από κει τοπικού χαρακτήρα (ίσα για να χαιρόμαστε οι ντόπιοι ότι κάπου έχουμε να πάμε στις αργίες) και ας τα βάλουμε κάτω να βρούμε κάτι πρωτότυπο, κάτι μοναδικό, κάτι που θα το χτίσουμε λιθαράκι λιθαράκι με προοπτική σε βάθος χρόνου.
Πολιτικοί και επιχειρηματικοί φορείς, πολιτιστικοί φορείς, άνθρωποι του πνεύματος, ας στύψουν το μυαλό τους να βρούνε μια ιδέα σαν τον Μύλο των Ξωτικών στα Τρίκαλα, σαν τις Γιορτές Παλιάς Πόλης της Ξάνθης, σαν το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας. Ιδέες θέλετε; Πάρτε δύο πρόχειρες που μου ήρθαν στο μυαλό. Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι γαστρονομικό, να δώσουμε έμφαση σε τοπική κουζίνα (και σερραϊκά προϊόντα), να τη συνδυάσουμε με γκουρμεδιές και να τη συνδέσουμε με λίγη ιστορία. Από σεφ παράπονο δεν έχουμε, βουλιάζει η χώρα. Ή θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για εφήβους και νέους. (Οι έφηβοι γενικά είναι λίγο ριγμένοι, δεν οργανώνονται αρκετές δράσεις για αυτούς). Έχουμε ήδη την Πανεπιστημιάδα Φοιτητικού Θεάτρου, θα μπορούσαμε να την πάρουμε ως βάση και γύρω από αυτή να στήσουμε ένα πολυήμερο φεστιβάλ με live, παρουσιάσεις εφηβικής/νεανικής λογοτεχνίας, καλλιτεχνικά εργαστήρια, κάτι σχετικό με gaming επίσης. Ένας ωραίος τρόπος να ξαναέχουμε πολλή νεολαία στην πόλη μας.
«Εκτός από την αξιοποίηση αυτών που ήδη διαθέτουμε, πρέπει και να δημιουργήσουμε έναν θεσμό»
Last but not least, έχω αφήσει το καλύτερο για το τέλος. Μην πάει ο νους σας σε καμιά τρομερή ιδέα, πάλι το αυτονόητο θα πω: να εκμεταλλευτούμε την Αμφίπολη και τον Τύμβο Καστά. Ειλικρινά, δεν ξέρω τι ακριβώς συμβαίνει εκεί και το μνημείο είναι κάπως στάσιμο, αλλά το ξέρετε ότι αν αξιοποιηθεί σωστά θα λυθούν όλα μας τα προβλήματα, ε; Ξενοδοχεία, καταλύματα, εστιατόρια, μαγαζιά, η περιοχή –και κατ’ επέκταση όλος ο νομός– θα έχει τέτοια άνοδο που τώρα ούτε να την ονειρευτούμε δεν μπορούμε. Φανταστείτε τις Σέρρες να μπαίνουν στον παγκόσμιο αρχαιολογικό χάρτη και να έρχεται εδώ κόσμος από όλον τον πλανήτη. Πλέον δεν θα μιλάμε μόνο για αύξηση θέσεων εργασίας, αλλά για νέες ιδέες, για δημόσια έργα, για τεχνολογική εξέλιξη, για πνευματικές και πολιτιστικές ζυμώσεις, οι Σερραίοι θα έχουν λόγο να μείνουν εδώ, μη σας πω θα έρθουν κι άλλοι από αλλού. Προς το παρόν, όχι απλώς δεν κινείται τίποτα στην περιοχή (θέλω να πω, δεν υπάρχει κάτι που να δείχνει ότι θα έρθει κάποιου είδους ανάπτυξη στο κοντινό μέλλον), αλλά ένα έρμο Φεστιβάλ Αμφίπολης είχαμε, έσβησε κι αυτό.
Το είπα πολλές φορείς, το ξαναλέω: στις Σέρρες πάσχουμε από έλλειψη οράματος. Είμαστε μόνο για τα απλά, τα καθημερινά. Η κακή κατάσταση του νομού μας δεν μας έχει ταρακουνήσει ακόμα, εξακολουθούμε να κινούμαστε με μια μικροαστική λογική, κάνοντας μόνο τα απολύτως απαραίτητα έργα για να βελτιώνουμε την καθημερινότητά μας και την ποιότητα ζωής μας. Κι αυτά φυσικά χρειάζονται και είναι καλοδεχούμενα, αλλά δεν φτάνουν. Χρειαζόμαστε κάτι μεγαλόπνοο, κάτι που δεν θα είναι εσωτερικής και ταχείας κατανάλωσης. Χρειαζόμαστε κάτι πραγματικά μεγάλο που θα στηθεί προσεκτικά, θα σχεδιαστεί με την προοπτική να αντέξει στον χρόνο και θα έχει τις βάσεις για εξέλιξη και απήχηση σε πανελλήνιο επίπεδο. Το πολύ χρήμα που έρεε άφθονο τις δεκαετίες του ’90 και του ’00 τελείωσε και η λαμπερή βιτρίνα μας διαλύθηκε. Τώρα, αν θέλουμε να γίνει κάτι πραγματικά καλό για την πόλη, πρέπει να το κάνουμε μόνοι μας.
(Δημοσιεύτηκε στο έντυπο Ser-Free, τ.63, Οκτώβριος 2023)
