Επειδή κατηφορίζοντας για τα καθιερωμένα σου κυριακάτικα μπανάκια, θα περάσεις από εκεί, κάνε επιτέλους μια στάση να γνωρίσεις την Αμφίπολη από κοντά! Είναι εμπειρία, κυριολεκτικά!
Της Μαρίας Γκιόκα
Ας μάθουμε και λίγη ιστορία
Η Αμφίπολη, στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, είναι από τις πιο γνωστές, ιστορικές, και “πολυσυζητημένες” πόλεις. Η αρχαία πόλη της Αμφίπολης βρίσκεται στη θέση της πόλης που παλαιότερα ονομαζόταν ”Εννέα Οδοί” ή πιο σωστά πλησίον αυτής. Ιδρύθηκε από Αθηναίους το 437 π.Χ. με στόχο τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης, όμως κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο πέρασε στα χέρια των Σπαρτιατών. Το 357 π.Χ., και ούσα έως τότε ελεύθερη τελικά, παρόλο που υπήρξε στην κυριολεξία “μήλον της έριδος”, μεταξύ Αθηναίων, Σπαρτιατών και Μακεδόνων, καταλήφθηκε από τον Φίλιππο τον Β’ της Μακεδονίας.
Η σημαίνουσα πόλη της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έδυσε τόσο ιστορικά, όσο και φυσικά, στο Μεσαίωνα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως κατά τα Νεότερα χρόνια, και πιο συγκεκριμένα τον Μάιο του 1913, το χωριό, όπως και ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία, περιέρχεται στους Βούλγαρους. Οι κάτοικοι της Παλαιοκώμης, του Μικρού Σουλίου και των Λακοβικίων, με σκοπό να ξεφύγουν από τις θηριωδίες των Βούλγαρων κατακτητών, εγκαταλείπουν τον τόπο τους καταφεύγοντας στη Βουρβουρού Χαλκιδικής. Σαν να μην έφτανε αυτό, μια ακόμα δυσάρεστη έκπληξη τους περίμενε: επιδημία χολέρας, με συνέπεια περισσότεροι από 110 άνθρωποι να βρουν τραγικό θάνατο, ενώ οι υπόλοιποι αναγκάστηκαν να ξαναγυρίσουν πίσω.
Γιατί αξίζει να πας
Στο δρόμο για την Αμφίπολη, και ενώ πλησιάζεις, θα συναντήσεις στα δεξιά σου πρώτα το βόρειο τείχος (διατηρείται ακέραιο ένα τμήμα του) και την ξύλινη γέφυρα, η οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και εμπορική ανάπτυξη της αρχαίας Αμφίπολης (μιας και η Αμφίπολη ήταν στρατηγικής σημασίας, όχι μόνο λόγω της ναυπηγήσιμης ξυλείας που προσέφερε η περιοχή, αλλά και επειδή βρισκόταν πολύ κοντά στα χρυσωρυχεία του Παγγαίου, καθώς συνέδεε τον ποταμό Στρυμόνα με την πόλη). Έπειτα, να επισκεφτείς το Ρωμαϊκό υδραγωγείο, το οποίο αποτέλεσε λόγω κλίμακας το κύριο έργο υδροδότησης της αρχαίας Αμφίπολης, παράλληλα με άλλα μικρότερα. Λίγο παρακάτω, με κατεύθυνση προς τα δεξιά, βρίσκεσαι σε ένα λεπτό στο Αρχαιολογικό Μουσείο της περιοχής, όπου θα σου δοθεί η ευκαιρία να δεις από κοντά πολλά και αμύθητης ιστορικής αξίας εκθέματα της περιοχής, από τους προϊστορικούς χρόνους έως και τη βυζαντινή περίοδο.
Ένα από τα διασημότερα αρχαιολογικά μνημεία της περιοχής είναι ο γνωστός Λέων της Αμφίπολης (4ος αι. π.Χ.) ύψους 5,37 μέτρων, που στέκεται επιβλητικά, δίνοντάς σου την εντύπωση πως θα ζωντανέψει, ένα μνημείο πολεμικής δόξας και πράξης. Λέγεται πως ο Λέων στήθηκε προς τιμή του Λαομέδοντα από τη Λέσβο, ενός από τους αξιολογότερους τριηράρχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου που εγκαταστάθηκαν στην Αμφίπολη.
Νούμερο ένα μνημείο βέβαια είναι πλέον ο Λόφος ή Τύμβος Καστά, ο οποίος, σύμφωνα με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ανασκαφικής ομάδας αναφορικά με τις έρευνες που διεξήγαγαν μεταξύ 2012 και 2014, κατασκευάστηκε μετά από παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα, με κατασκευαστή τον Δεινοκράτη. Δυστυχώς, “έλλειψη χρημάτων, στάση εμπορίου”, οπότε δεν είναι ακόμη επισκέψιμος, αλλά το να τον δεις έστω από μακριά αποτελεί μοναδική εμπειρία, ειλικρινά, από κάθε άποψη… Ας ελπίσουμε ότι του χρόνου θα μπορούμε να τον επισκεφθούμε, καθώς λέγεται πως τον Σεπτέμβριο ξεκινούν οι απαραίτητες εργασίες.
Φυσικά η Αμφίπολη έχει πολλά ακόμα σημεία εξέχουσας σημασίας, ιστορικής και όχι μόνο, όπως η Ελληνιστική Οικία (2ος αι. π.Χ.) και το Γυμνάσιο.
Διασημότητες της αρχαίας Αμφίπολης
Εξέχουσες προσωπικότητες της περιοχής υπήρξαν ο Κυνικός Φιλόσοφος Ζωίλος (400-320 π.Χ), ο επονομαζόμενος και Ομηρομάστιξ, ο Δαμασίας, Ολυμπιονίκης του αγωνίσματος του σταδίου στους 115ους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αρχαιότητας το 320 π.Χ., ο Ερμαγόρας της Αμφίπολης, ο Στωϊκός Φιλόσοφος και μαθητής του Περσαίου, ο Πάμφιλος ο ζωγράφος, ο οποίος εισήγαγε στην ζωγραφική τη συστηματική διδασκαλία της γεωμετρίας και των μαθηματικών. Και τέλος, όπως όλοι γνωρίζουμε φυσικά, ο ιστορικός Φίλιππος.
Τα best of της Αμφίπολης: Αρχαιολογικό Μουσείο
Σήμερα η Αμφίπολη είναι ένα μικρό χωριό του νομού Σερρών ολίγων κατοίκων, πλάι στα ερείπια της Παλαιοχριστιανικής, αρχαίας πόλης, όπου βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Ένας τόπος που έχει να δώσει τόσα πολλά στον επισκέπτη-ερευνητή, ο οποίος θα βρεθεί και θα ξεναγηθεί στο χώρο. Ο εντυπωσιακός αυτός χώρος έχει καθημερινά ανοιχτές τις πόρτες του για το κοινό, από τις 08:00 το πρωί έως τις 20:00 το βράδυ, δίνοντας την ευκαιρία σε όλους εμάς να πάρουμε μια γεύση άλλης εποχής, μέσα από τα σπάνια ευρήματα που φιλοξενεί σε συνδυασμό με την απόλυτη ξενάγηση και τη γνώση των ειδικών περί αυτών και όχι μόνο. (Τηλέφωνο Αρχαιολογικού Μουσείου Αμφίπολης: 23220 32474).
Αξίζει βεβαίως να σημειώσουμε πως η σκέψη για τη δημιουργία του Μουσείου ανήκει στον αείμνηστο αρχαιολόγο Δημήτριο Λαζαρίδη, ο οποίος και πραγματοποίησε τον κύριο όγκο των ανασκαφών στην Αμφίπολη από το 1956 έως και το 1984, ως έφορος αρχαιοτήτων της Ανατολικής Μακεδονίας και ως Γενικός Επιθεωρητής Αρχαιοτήτων, ο οποίος αισθάνθηκε χρέος του την προώθηση της ίδρυσης του Μουσείου της Αμφίπολης.
(Δημοσιεύτηκε στο έντυπο Ser-Free, τ.45, Ιούλιος 2017)
