Η Νάσια Μετόκη άφησε τις Σέρρες για την Αμερική, όπου διαπρέπει στην επιστήμη της: εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις! Ζώντας εκεί, έχει να κάνει πολύ εύστοχες παρατηρήσεις για την ελληνική πραγματικότητα και για τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας. (Ως γνήσια Σερραία βέβαια δεν σταματούν να της λείπουν τα σουβλάκια!)
Συνέντευξη στη Χρυσάνθη Ιακώβου
Νάσια, ποια είναι η επαγγελματική σου πορεία μέχρι σήμερα και πώς κατέληξες στο Σεντ Λούις;
Σπούδασα στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης με κατεύθυνση Κοινωνική Εργασία του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (σήμερα: Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας). Μετά την αποφοίτηση, κι ενώ έτρεχα το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» ενός Δήμου της Θεσσαλονίκης, έγινα δεκτή στο διετές Master of Social Work, The University of Pennsylvania. Το μάστερ πρόσφερε πρακτική άσκηση παράλληλα με τα μαθήματα και η πρακτική του πρώτου έτους ήταν σε ένα κέντρο αποκατάστασης, στον όροφο των ασθενών με εγκεφαλικές κακώσεις. Εκεί άρχισε να με γοητεύει ο εγκέφαλος και η λειτουργία του. Αφού ολοκλήρωσα το μάστερ και δούλεψα ως κοινωνική λειτουργός για έναν χρόνο στο Hospital of the University of Pennsylvania, έγινα δεκτή στο ενός έτους MSc in Cognitive and Clinical Neuroscience, Goldsmiths University of London. Τέλος έγινα δεκτή στο PhD in Psychology and Neuroscience πρόγραμμα του Temple University, απ’ όπου αποφοίτησα με Διδακτορικό στην Ψυχολογία και Νευροεπιστήμη. Αυτήν τη στιγμή δουλεύω ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια (postdoctoral research scholar) στο Τμήμα Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις (Department of Neurology, Washington University School of Medicine) με κρατική υποτροφία διαρκείας τριών ετών. Η έρευνα που κάνω σχετίζεται με την αλληλεπίδραση των δικτύων του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας (resting-state brain networks).
Πώς είναι αλήθεια το Σεντ Λούις; Οι περισσότεροι όταν σκεφτόμαστε την Αμερική έχουμε εικόνα της Νέας Υόρκης ή του Λος Άντζελες.
Έχει λίγη σχέση με Νέα Υόρκη ή Λος Άντζελες, πόλεις τεράστιες σε έκταση και πολυπληθείς. Η μητροπολιτική περιοχή του Σεντ Λούις έχει 3 εκατομμύρια κατοίκους με την κυρίως πόλη και τα γύρω προάστια στις 500.000. Η βασική διαφορά από τις περισσότερες ελληνικές πόλεις και ευρωπαϊκές μητροπόλεις είναι πως δεν περπατιέται. Εντός γειτονιάς και προαστίου περπατάς, όχι όμως από γειτονιά σε γειτονιά, οι περιοχές που υπάρχουν στο ενδιάμεσο είναι περισσότερο εμπορικές. Επομένως, είναι απολύτως απαραίτητο να έχεις αυτοκίνητο. Κατά τ’ άλλα, είναι μια πολύ όμορφη πόλη, με πολλά πάρκα (πχ Forest Park, 1.5 φορά μεγαλύτερο από το Central Park της Νέας Υόρκης, που φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις το καλοκαίρι, όπως φεστιβάλ αερόστατων, μουσικής και θεάτρου), μπαρ, θέατρα και τη δική της συμφωνική ορχήστρα (Συμφωνική Ορχήστρα Σεντ Λούις, δημιουργήθηκε το 1880 και είναι η δεύτερη παλιότερη συμφωνική ορχήστρα των ΗΠΑ μετά τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης).
Πόσο διαφορετικός είναι ο τρόπος ζωής στις Σέρρες από το Σεντ Λούις; Από άποψη καθημερινότητας, αλλά και νοοτροπίας.
Ο κόσμος εδώ είναι φιλικότερος κι ευγενικότερος, σε χαιρετούν στον δρόμο μ’ ένα νεύμα κι ας μη σε ξέρουν. Είναι διάσημη η φιλικότητα των κατοίκων των Μεσοδυτικών πολιτειών (όπως του Μιζούρι, την πολιτεία όπου βρίσκεται το Σεντ Λούις). Μια βασική διαφορά είναι πως αποκτάς άλλη αίσθηση του χρόνου. Δηλαδή στις Σέρρες το να οδηγήσω 20 λεπτά ή και 1 ώρα για τη δουλειά μου θα μου φαινόταν εντελώς περίεργο, βγαίνεις εκτός πόλης. Στο Σεντ Λούις (και στις περισσότερες πόλεις των ΗΠΑ) είναι εντελώς τυπικός χρόνος για να πας στη δουλειά. Επίσης, σπάνια υφίσταται το «θα σου τηλεφωνήσω στις 5 για να κανονίσουμε να πάμε για καφεδάκι στις 6». Δεν το επιτρέπουν ούτε οι αποστάσεις (το Σεντ Λούις, όπως οι περισσότερες πόλεις των ΗΠΑ, είναι πολύ «απλωμένο») ούτε τα ωράρια και οι δουλειές. Είναι συνηθέστερο να κανονίσεις κάτι μερικές μέρες νωρίτερα.
«Στην Ελλάδα σχεδόν τίποτα δεν γίνεται όπως προβλέπεται, όπως θα έπρεπε»
Έχοντας ζήσει πλέον σε δύο τόσο διαφορετικές χώρες, πώς βλέπεις την Ελλάδα; Ποιες θεωρείς ότι είναι οι μεγαλύτερες παθογένειες της χώρας μας;
Ως έναν υπέροχο προορισμό διακοπών. Αγαπώ τους φίλους μου στην Ελλάδα, τη χαλαρή νοοτροπία της, τη δυνατότητα να πιεις εκείνο το καφεδάκι που κανόνισες 1 ώρα νωρίτερα και το ότι ο κόσμος δουλεύει για να ζει, παρά ζει για να δουλεύει (αυτή είναι η νοοτροπία στις ΗΠΑ). Αλλά όλα αυτά, ενώ είναι υπέροχα να τα βιώνω όταν επισκέπτομαι την Ελλάδα, δεν αρκούν για να με κάνουν να θέλω να ζήσω εκεί. Και ο βασικότερος λόγος είναι αυτό που θεωρώ κυριότερη παθογένεια: Σχεδόν τίποτα δεν γίνεται όπως προβλέπεται, όπως θα έπρεπε. Μπαίνεις σε μία δημόσια υπηρεσία να κάνεις μια ερώτηση (πχ ποια έγγραφα θέλει το κράτος να συνοδεύουν την τάδε αίτηση) και αν ρωτήσεις το ίδιο πράγμα σε δύο διαφορετικούς ορόφους της ίδιας υπηρεσίας μπορεί να λάβεις δύο διαφορετικές απαντήσεις. Όχι πάντα, αλλά συχνά αυτή η άγνοια και το μπέρδεμα συνοδεύονται από αγένεια, θράσος, αδιαφορία. Δεν το μπορώ αυτό το πράγμα. Θέλω την ευγένεια του Αμερικανού δημοσίου υπαλλήλου –κι ας είναι ψεύτικη– και να γίνεται η δουλειά μου. Για πολλούς αυτό είναι λεπτομέρεια, θα το θυσίαζαν ευχαρίστως για να είναι στην Ελλάδα με τους χαλαρότερους ρυθμούς. Εγώ όχι, διότι αυτές οι νοοτροπίες που αναφέρω κυριαρχούν σε όλες τις εκφάνσεις της ελληνικής και αμερικάνικης πραγματικότητας αντίστοιχα.
Κλισέ ερώτηση, αλλά τι σου λείπει από τις Σέρρες;
Εκτός από οικογένεια και φίλους, μου λείπει τρομερά το φαγητό απ’ έξω! Σουβλάκια, μπουγάτσες, συγκεκριμένα σάντουιτς. Μαγειρεύω πολύ κι έτσι δεν μου λείπουν τα μαμαδίστικα φαγητά, καθώς τα φτιάχνω μόνη μου. Αλλά το γνήσιο, ζουμερό, σερραϊκό σουβλάκι, πώς να το πετύχεις;!
Ποιο θα ήταν, πιστεύεις, το επαγγελματικό σου μέλλον αν δεν είχες φύγει από τις Σέρρες ή την Ελλάδα; Θα μπορούσες να είχες μια εξίσου καλή πορεία;
Εξίσου καλή πορεία πάνω στο αντικείμενο στο οποίο δουλεύω, όχι. Προκειμένου να κάνω έρευνα χρειάζονται υποδομές και πόροι, τα οποία δεν υπάρχουν στις Σέρρες – ούτε και γενικώς στην Ελλάδα. Ίσως η Αθήνα και κάποια πανεπιστήμιά της να ήταν μία λύση, αλλά και πάλι οι υποδομές, οι ευκαιρίες για ερευνητικές συνεργασίες και οι χρηματοδοτήσεις δεν συγκρίνονται με αυτές των ΗΠΑ.
Τα σχέδιά σου για το μέλλον; Περιλαμβάνουν καθόλου την Ελλάδα;
Αστειευόμαστε με τον άντρα μου πως θα επιστρέψουμε στην Ελλάδα μετά τη σύνταξη! Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα δεν είναι στα σχέδια. Έχουμε μπροστά μας περίπου 3-4 χρόνια έως τα επόμενα σημεία-ορόσημα στις καριέρες μας, τότε που θα πάρουμε απόφαση εάν θα παραμείνουμε στο Σεντ Λούις, αν θα πάμε αλλού στις ΗΠΑ, ή αν βρεθούμε σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Εάν με κάποιον τρόπο καταλήξουμε Ελλάδα, θα είναι μια τρομερή έκπληξη! Όμως ποτέ δεν ξέρεις! Για την ώρα την προτιμούμε πάντα για διακοπές με αγαπημένους φίλους και οικογένεια!
(Δημοσιεύτηκε στο έντυπο Ser-Free, τ.58)
