Γράφει η Χρυσάνθη Ιακώβου
Η Μπέλα Μπάξτερ είναι προϊόν ιατρικού πειράματος: μετά τον θάνατό της, ένας «εκκεντρικός» γιατρός με «τερατώδη» εμφάνιση την επανέφερε στη ζωή με νέο εγκέφαλο. Η Μπέλα είναι μεν ενήλικη, αλλά μαθαίνει τα πάντα για πρώτη φορά. Αυτό της δίνει μια απίστευτη ελευθερία να φέρεται αυθόρμητα, να μην υπακούει σε κοινωνικούς κανόνες, να λέει αυτό που νιώθει και να απολαμβάνει τη σεξουαλικότητά της.
Ο Γιώργος Λάνθιμος ξεκίνησε από το πιο weird σινεμά (Κυνόδοντας) για να περάσει στο πιο συμβολικό (Αστακός, Ο θάνατος του ιερού ελαφιού) και από εκεί να φτάσει σε κάτι πιο απλό/εμπορικό/mainstream (Η ευνοούμενη) κερδίζοντας απήχηση και αναγνωρισιμότητα στο ευρύ κοινό. Στο Poor Things μοιάζει σαν να συνενώνει τις προηγούμενες ταινίες του, με την έννοια ότι κρατά ένα πιο βατό στιλ, αλλά επιστρέφει στις σουρεαλιστικές και συμβολικές του διαθέσεις.
Στον Έλληνα σκηνοθέτη αρέσει να τοποθετεί τους ήρωές του σε ένα παράξενο κοινωνικό περιβάλλον και να τους βάζει να προσπαθούν να προσδιοριστούν σε αυτό. Όπως και στις άλλες ταινίες του, πραγματεύεται τα ζητήματα της κοινωνικής καταπίεσης, της ελευθερίας, του αυτοπροσδιορισμού, των επιλογών. Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως επαναλαμβάνεται. Αντιθέτως, είναι εξαίσιο να βλέπεις έναν σκηνοθέτη να εξελίσσεται, να ωριμάζει, να επεξεργάζεται με νέους τρόπους την ίδια θεματολογία. Δεν θα ήταν τολμηρό να λέγαμε ότι το Poor Things είναι η καλύτερη ταινία του Λάνθιμου, καθώς φαίνεται να αντανακλά με έναν λαμπερό και απενοχοποιημένο τρόπο το κινηματογραφικό του όραμα.
Η ηρωίδα, η Μπέλα, σπάει κάθε ταμπού, δεν υπακούει σχεδόν σε κανέναν κανόνα, φέρεται κυριολεκτικά όπως της έρχεται και όπως εκτιμά κάθε στιγμή της ζωής της. Ένας καταπληκτικός κινηματογραφικός χαρακτήρας, που παρασέρνει τον θεατή και λειτουργεί συμβολικά σε πολλά επίπεδα. Πώς θα ήταν η ζωή μας αν ήμασταν ενήλικες χωρίς να έχουμε λάβει την ανάλογη κοινωνική ανατροφή; Αν ήμασταν συνέχεια ειλικρινείς; Αν δεν μας ενδιέφερε τι θα πουν οι άλλοι; Πολλά στοιχεία της ταινίας είναι σουρεαλιστικά ή κωμικά, όμως η ουσία είναι αφοπλιστικά αληθινή.
Το Poor Things έχει χαρακτηριστεί φεμινιστικό – και ναι, μπορούμε να πούμε πως είναι. Όλοι είναι ερωτευμένοι με την Μπέλα, όλοι θέλουν να τη φυλακίσουν, όμως αυτή είναι άπιαστη, τραβάει τον δικό της δρόμο. Θα ήταν ωστόσο περιοριστικό να βάλουμε την ταμπέλα της φεμινιστικής ταινίας, γιατί το Poor Things είναι πολλά περισσότερα. Είναι μια ιστορία ενηλικίωσης, είναι μια ιστορία για την αυτοδιάθεση, την προσωπική ελευθερία, την αναζήτηση ταυτότητας.
Φυσικά το καλλιτεχνικό όραμα του Λάνθιμου δεν θα είχε αυτό το εντυπωσιακό αποτέλεσμα χωρίς τη σκηνογραφία, τη φωτογραφία, τα κοστούμια, τη μουσική. Άψογη τεχνικά και αισθητικά ταινία, τοποθετεί φουτουριστικά στοιχεία σε ένα βικτοριανό περιβάλλον, κάνει χρήση του ευρυγώνιου φακού, χρησιμοποιεί με συμβολικό τρόπο ασπρόμαυρα πλάνα. Και φυσικά η πρωταγωνίστρια, η Έμα Στόουν, σε μια τολμηρή ερμηνεία με όλη την έννοια της λέξης, ενσαρκώνει απόλυτα το βαθύτερο ποιόν της ηρωίδας της. Απίστευτη, επίσης, ερμηνευτικά η εξέλιξή της καθώς ωριμάζει σε αυτό το αχαλίνωτο ταξίδι αυτογνωσίας.
Αλλά ακόμα κι αν αφήσουμε στην άκρη τα μηνύματα, τους συμβολισμούς, τις ερμηνείες, τα τεχνικά χαρακτηριστικά, το Poor Things είναι και πάλι μια απολαυστική ταινία: έχει ενδιαφέρον θέμα, γρήγορο τέμπο και εξέλιξη που δεν την υποψιάζεσαι. Και μπορεί να ικανοποιήσει ένα αρκετά ευρύ κοινό, ανεξαρτήτως κινηματογραφικών προτιμήσεων.
(Η ταινία μόλις έλαβε Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Κωμωδίας/Μιούζικαλ και η Έμα Στόουν τη Χρυσή Σφαίρα Α’ Γυναικείου Ρόλου σε Κωμωδία/Μιούζικαλ).
* Προβάλλεται στο Κρόνιο μέχρι και την Τετάρτη 10/1.
