* Η Μαρία Ζερβάκη είναι εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
Περιδιαβαίνοντας την καταστόλιστη αγορά της πόλης με τα πολύχρωμα λαμπιόνια, τις γιρλάντες με τα αλεξανδρινά, τις ζωγραφισμένες τζαμαρίες, που μας καλούν να μπούμε στο χριστουγεννιάτικο πνεύμα, ένα ταπεινό γέρικο δέντρο μαγνήτισε το βλέμμα μου. Στο μικρό παρκάκι της Ερμού, μια υπεραιωνόβια ελιά έστεκε περήφανη για τα χρόνια και τους ρόζους της παράταιρη μέσα στη γύμνια της πλαισιωμένη από αναρίθμητα λουλούδια με ροζ άνθη. Η ατμόσφαιρα γύρω της καθαρά χριστουγεννιάτικη. Η πληροφοριακή πινακίδα με ενημέρωνε ότι αποτελεί αξιοζήλευτη πρωτοβουλία της ΕΡΓΟΣΕ για τη «διάσωση και μεταφύτευση ελαιόδεντρων από απαλλοτριούμενες εκτάσεις σιδηροδρομικών έργων». Όπως έμαθα, κι άλλα τέτοια δέντρα μεταφυτεύτηκαν σε διάφορες γωνιές της πόλης.
Τι σχέση έχει όμως η ελιά με τα Χριστούγεννα και το χριστουγεννιάτικο δέντρο;
Κάνοντας μια αναδρομή στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας συναντάμε την ειρεσιώνη, που θεωρείται πρόδρομος του χριστουγεννιάτικου έλατου. Πρόκειται για ένα κλαδί αγριελιάς στο οποίο κρεμούσαν κόκκινα και λευκά μάλλινα κορδελάκια από μαλλί προβάτου και το στόλιζαν με φθινοπωρινούς καρπούς, σύκα, καρύδια, κάστανα κ.ά. Με τελετουργικό τρόπο το ράντιζαν με κρασί και το απίθωναν στην πύλη του ναού του Απόλλωνα προκειμένου να τον ευχαριστήσουν για την καλή σοδειά του καλοκαιριού. Το έλεγαν και ικετηρία, καθώς με την προσφορά αυτή ικέτευαν τον θεό να είναι εξίσου ευνοϊκός ο επόμενος χρόνος και το κρεμούσαν στα σπίτια τους, ώσπου να το ανανεώσουν με καινούριο κλαδί.
Λίγο προτού στολιστούν τα μεγάλα χριστουγεννιάτικα δέντρα σε κάθε πόλη, ας αναλογιστούμε τα χιλιάδες έλατα και πεύκα που κόβονται κάθε χρόνο σε μια προσπάθεια να φέρουμε τη φύση κοντά μας στις γιορτές. Κι αφού έχουν επιτελέσει τον σκοπό τους, καίγονται ή πετιούνται στα σκουπίδια. Οι περισσότεροι, βέβαια, επιλέγουν πλαστικά δέντρα, τα οποία αφενός επαναχρησιμοποιούνται, αφετέρου επιβαρύνουν το περιβάλλον λόγω των υλικών κατασκευής τους. Άλλοι, πάλι, διαλέγουν να στολίσουν έλατα σε γλάστρες για να τα μεταφυτέψουν μετά το πέρας των εορτών. Είναι σίγουρα μια ιδέα με πολλά πλεονεκτήματα και μάλλον θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε κάπως εναλλακτικά. Θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να στολίσουμε έλατα, πεύκα ή άλλα δέντρα σε γλάστρες κι έπειτα να τα μεταφυτέψουμε. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου δηλαδή.
Παρουσιάστηκε, ωστόσο, στην πόλη μας η ευκαιρία για κάτι πραγματικά πρωτότυπο. Τέτοια εποχή ο Δήμος Σερρών και οι διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας καλούν τους μαθητές της πόλης να φτιάξουν στολίδια. Με αυτά κοσμούν τα φυσικά έλατα που στήνονται σε κεντρικούς δρόμους της αγοράς. Τα υλικά που χρησιμοποιούν είναι συνήθως ανακυκλώσιμα. Φέτος έχουμε τη δυνατότητα να σκεφτούμε πραγματικά οικο-λογικά. Γιατί να μη στολίσουμε τις ελιές που διασώθηκαν και μεταφυτεύτηκαν με κόκκινα και λευκά κορδελάκια και με καρπούς της εποχής; Θα έχει μηδενικό οικολογικό αποτύπωμα κι είναι και μια καλή συγκυρία να αναβιώσουμε το πανάρχαιο ελληνικό έθιμο της ειρεσιώνης. Πέρα των άλλων, η ελιά ως σύμβολο ειρήνης θα μεταφέρει το πολυτιμότερο μήνυμα που είναι και διαχρονικά επίκαιρο. Τα παιδιά θα είναι οι ιδανικοί κομιστές του. Όπου υπάρχουν δέντρα και παιδιά, ο κόσμος γίνεται καλύτερος. Ας νικήσει το περιβάλλον, η οικολογική συνείδηση.
Ας αφήσουμε ένα πολύχρωμο αποτύπωμα στο γκρίζο της ελιάς και της εποχής.
(Δημοσιεύτηκε στο έντυπο Ser-Free, τ.58)
