Η παρασιτική κνήφη είναι μία πολύ συχνή δερματοπάθεια η οποία οφείλεται σε τσιμπήματα (νήγματα) ή δαγκώματα (δήγματα) διαφόρων εντόμων. Είναι πιο συχνή τους μήνες με περισσότερη ζέστη, αφού οι συνθήκες ευνοούν την αύξηση των πληθυσμών των αρθρόποδων, ενώ επίσης το ανθρώπινο δέρμα είναι περισσότερο εκτεθειμένο.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΖΩΥΦΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΗ ΚΝΗΦΗ
Τα συνηθέστερα αρθρόποδα του ελλαδικού χώρου που μπορούν να προκαλέσουν δερματικές αντιδράσεις είναι τα:
Έντομα (διαθέτουν τρία ζεύγη ποδιών)
– Υμενόπτερα: μέλισσες, σφήκες, μυρμήγκια
– Ημίπτερα: κοριοί
– Δίπτερα: μύγες, κουνούπια. Κατά τα τελευταία χρόνια επικίνδυνα λόγω της επιμόλυνσης που προκαλούν είναι τα επονομαζόμενα κουνούπια τίγρεις, του Νείλου.
– Κολεόπτερα: σκαθάρια
– Λεπιδόπτερα: κάμπιες, σκώροι
– Σιφονόπτερα: ψύλλοι, σκνίπες
– Ανόπλουρα: φθείρες
Αραχνοειδή (διαθέτουν 4 ζεύγη ποδιών)
– Ακάρεα
– Κρότωνες (τσιμπούρια)
– Αράχνες
Χειλόποδα (διαθέτουν σώμα με πολυάριθμα τμήματα το καθένα από τα οποία φέρει 1 ζεύγος ποδιών)
– Scolopedra (σαρανταποδαρούσες)
Ποιες είναι οι συχνότερες πηγές από τις οποίες εξορμούν;
– Αποθήκες με σιτηρά, πατάρια, κοτέτσια, φωλιές ζώων
– Οι κήποι ή τα δάση
– Τα κατοικίδια ζώα, όπως οι γάτες και οι σκύλοι που είναι φορείς ψύλλων
– Τα έπιπλα, τα υφάσματα επίπλων, τα κρεβάτια και τα κλινοσκεπάσματα – συχνά φιλοξενούν κοριούς, οι οποίοι δείχνουν να εμφανίζουν ιδιαίτερη προτίμηση για το ζεστό οικιακό περιβάλλον και διαβούν τόσο σε έπιπλα όσο και σε χαραμάδες, πατώματα και τοίχους. Αν και στη διάρκεια μιας νύχτας ένας κοριός μπορεί να μετακινηθεί μέχρι και 30 μέτρα αναζητώντας τροφή, συνήθως οι κοριοί ζουν το πολύ 2,5 μέτρα μακριά από τα σημεία που οι άνθρωποι κοιμούνται. Επίσης ο κοριός μπορεί να «ταξιδέψει» με ρούχα, αποσκευές ή άλλα προσωπικά αντικείμενα κι έτσι μεταφέρεται από άλλο σπίτι ή ξενοδοχείο. Οι αντιδράσεις από κοριούς φαίνεται εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα λόγω της αύξησης τους παγκόσμια: ο πληθυσμός των κοριών φαίνεται να αυξάνει κατά 100-500% κάθε χρόνο.
– Τα ταξίδια, ιδιαίτερα σε εξωτικούς προορισμούς, μπορεί να εκθέσουν τον άνθρωπο σε διάφορα αρθρόποδα, τα οποία μεταδίδουν πολλές συστηματικές μολυσματικές ασθένειες και παρασιτικές λοιμώξεις, όπως η ελονοσία από κουνούπια, ο κηλιδώδης πυρετός των βραχωδών ορέων ή η νόσος Lyme από κρότωνες και η λεϊσμανίαση από σκνίπες.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΚΔΗΛΩΘΟΥΝ ΤΑ ΤΣΙΜΠΗΜΑΤΑ ΕΝΤΟΜΩΝ;
Η κλινική εικόνα ποικίλλει και εξαρτάται τόσο από το είδος του υπεύθυνου εντόμου όσο
και από την ιδιοσυγκρασιακή, ερεθιστική ή αλλεργική αντίδραση του ατόμου. Το δερματικό εξάνθημα που εμφανίζεται στα σημεία του τσιμπήματος μπορεί να είναι:
– Ένας ή περισσότεροι πομφοί (φουσκώματα) που συνοδεύονται από έντονη φαγούρα ή ακόμη από πόνο ή καύσο. Διαρκούν για 3-4 ώρες ή και περισσότερο.
– Μία ή περισσότερες σκληρές βλατίδες (εξογκώματα) που διαρκούν αρκετές μέρες και όταν υποχωρούν μένει μία σκουρόχρωμη κηλίδα. Τα εξανθήματα αυτά έχουν ένα μικρό αιμορραγικό κέντρο (σημείο νυγμού).
– Σε παιδιά και συχνότερα στα κάτω άκρα μπορεί να εκδηλωθούν με μία ή περισσότερες φουσκάλες γεμάτες με υγρό.
– Σπανιότερα επιδείνωση του άσθματος ή γενικευμένη κνίδωση μπορεί να εμφανιστεί, συνέπεια συνήθως πολλαπλών τσιμπημάτων ή και ακόμη μία σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση (αλλεργικό σοκ), ιδίως από τα τσιμπήματα πολλών μελισσών ή σφηκών.
– Τα δήγματα των αραχνοειδών μπορεί να προκαλέσουν από ήπιες τοπικές αντιδράσεις έως ολικού πάχους νέκρωση του δέρματος που συνοδεύεται από συστηματικά σημεία όπως πυρετό, κεφαλαλγία, κακουχία και αρθραλγίες.
Το εξάνθημα μπορεί να προκαλέσει από μία έως λίγες ή πολλές βλάβες. Μπορεί να εμφανίζεται κατά ομάδες ή και να είναι διάσπαρτο σε όλο το σώμα. Στην περίπτωση των ψύλλων υπάρχει χαρακτηριστική μορφολογία βλαβών με μία ομάδα από 3-4 τσιμπήματα σε γραμμή, που αντιστοιχεί στο «πρωινό-μεσημεριανό-βραδινό» γεύμα τους. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή ασθενών με τη φράση «είναι σαν να με γάζωσαν έντομα».
Ο ΚΝΗΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΣΤΑΘΕΡΟ ΕΥΡΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΟΣ ΞΕΣΜΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΕΙΣ ΕΠΙΜΟΛΥΝΣΕΙΣ.
ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΕΞΑΝΘΗΜΑ
Συνήθως εκδηλώνεται στα ακάλυπτα μέρη του σώματος, όπως αντιβράχια, κάτω άκρα και στέρνο. Στη περίπτωση των ακάρεων τα παράσιτα εγκλωβίζονται στα ρούχα και κυρίως σε ραφές και λάστιχα και οι βλάβες εμφανίζονται στις μασχάλες, στους γλουτούς και στην περιοχή της ζώνης.
ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΠΡΟΛΗΨΗ
Εάν κάποιος ήδη έχει εμφανίσει μια φορά παρασιτική κνήφη:
– Αποφυγή καινούριας έκθεσης (πρωτογενής πρόληψη) με αποφυγή δραστηριοτήτων όπως τρέξιμο σε εξοχή, κηπουρικές εργασίες.
– Χρήση ανοιχτόχρωμων ενδυμάτων που καλύπτουν όλο το σώμα τους θερινούς μήνες.
– Καθαρίζετε σωστά τις αποσκευές σας αμέσως μετά από κάθε ταξίδι και πλένετε τα ρούχα σας σε θερμοκρασία 60 βαθμών για τουλάχιστον 30 λεπτά.
– Ψεκασμός με εντομοκτόνα σε πατώματα, χαλιά, έπιπλα, στρώματα.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ο δερματολόγος χορηγεί τα κατάλληλα αντισταμινικά φάρμακα και τοπικά κορτικοστεροειδή, κορτιζόνη από το στόμα σε περίπτωση έντονης φλεγμονής και αντιβίωση σε εκδήλωση δευτεροπαθούς λοίμωξης.
ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
– Αφαίρεση του παράσιτου (ψύλλος-κοριός-τσιμπούρι)
– Όχι βίαιη απόσπαση, τοποθετούμε τοπικά βαζελίνη, βενζίνη, βερνίκι ή αιθέρα, ιώδιο ακόμη και βερνίκι νυχιών.
– Μετά από 15 λεπτά αποκολλάται από μόνο του και το αφαιρούμε με μια λαβίδα. Σε τσίμπημα μέλισσας-σφήνας, απομάκρυνση του κεντριού το συντομότερο δυνατό με ήπιες κινήσεις με ένα αιχμηρό όργανο διά ξέσεως.
– Σήτες σε πόρτες, παράθυρα
– Απομάκρυνση των εστιών των στάσιμων νερών (κουβάδες, πιατάκια γλαστρών)
– Θεραπεία των αποικισμένων από ψύλλους σκύλων και γάτων.
Μην παραλείπετε να συμβουλεύεστε πάντα έναν ειδικό δερματολόγο εάν παρουσιάσετε παρασιτική κνήφη. Κάθε οργανισμός έχει διαφορετικές ανάγκες.
Χιονάτη Καστορίδου – Μόσχου | Ιατρός Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος | Μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Σερρών, υπό την αιγίδα του οποίου βρίσκεται το παρόν άρθρο.
