Έχω συνήθειο να αναπολώ τα περασμένα, τα μικρά μου. Τότε που τα γόνατά μου είχαν σημάδια χαράς και ξεγνοιασιάς. Όπως και τα δικά σας φαντάζομαι. Αναπολώ και θυμάμαι, νοσταλγώ τις γειτονιές με τις φωνές και τα παιδικά τιτιβίσματα. Οι ψυχολόγοι νομίζω λένε πως δεν είναι καλό να προσκολλάται κάποιος στο παρελθόν. Καθόλου δεν θα αμφισβητήσω αυτή τους την παρότρυνση. Μα σε ό,τι με αφορά δεν έχω κανένα απολύτως κόλλημα με το παρελθόν. Με την έννοια του κολλήματος που περιγράφουν οι ψυχολόγοι τουλάχιστον. Περισσότερο το θεωρώ θεραπευτικό εργαλείο για την ψυχή μου αυτό το ταξίδι στο χρόνο.
Αναπολώ και θυμάμαι με χαμόγελο όλες εκείνες τις στιγμές του ανέμελου κυνηγητού και του τραγουδιστού κρυφτού. Πέντε, δέκα, δεκαπέντε, είκοσι, εικοσιπέντε, τριάντα και λίγο μετά το βιαστικό εκατό, φτου και βγαίνω. Κλείνω τα μάτια μου και με βλέπω εκεί στη μέση του δρόμου, τότε που περνούσαν μετρημένα αυτοκίνητα, να στήνουμε με την παρέα μου τα σπασμένα κομμάτια από τα κεραμιδάκια σαν σε πύργο και να χωριζόμαστε σε ομάδες. Να διαλέγουμε τους συμπαίκτες μας και να αποφασίζουμε για τον αρχηγό μας. Πότε μήλα, πότε αγαλματάκια και άλλοτε κλέφτες και αστυνόμοι. Ακόμη και τον δύστροπο χειμώνα, τότε που το κρύο μας κρατούσε μακριά από τις αλάνες, βρισκόμασταν μια στο ένα σπίτι και μια στο άλλο, να ενώνουμε τις πλάτες από δύο καρέκλες για να παίξουμε λάστιχο (εκείνο το «εφτά» πάντα με δυσκόλευε θυμάμαι). Άλλες φορές ράβαμε ρούχα για τις κούκλες μας και διοργανώναμε καλλιστεία ή παίζαμε «οικογένεια», «γραφεία» και «σχολείο». Μοιράζαμε τους ρόλους κατά περίπτωση, μαμά, μπαμπάς και παιδιά, διευθυντής και υπάλληλοι, δάσκαλος και μαθητές. Χαμός γινόταν στο σαλόνι του σπιτιού μου από παιδικές φωνές και ανακατωσούρα στα έπιπλα. Το σενάριο και το περιεχόμενο του κάθε αυτοσχέδιου παιχνιδιού μας ήταν άγνωστο, κάθε φορά διαφορετικό, ανάλογα πώς τα έφερνε στο μυαλό μας η φαντασία μας. Τις μέρες του καλοκαιριού όμως του δίναμε και καταλάβαινε. Ώρες ατελείωτες κρατούσαν τα παιχνίδια έξω στις αυλές, στον δρόμο, στις αλάνες. Βόλτες με τα ποδήλατα, κόντρες για το ποιος θα κερδίσει στο τρέξιμο και την οδήγηση ποδήλατου χωρίς χέρια. Έτσι κάπως προέκυπταν και τα ζωγραφισμένα από πληγές χαράς και πόνου γόνατα. Εκεί γύρω στις εφτά το απόγευμα μάς αντάμωνε κι η πείνα. Ανάλογα τότε σε ποιο σπίτι θα ήμασταν κοντά, μας υιοθετούσε η εκάστοτε μαμά και μας τάιζε. Πότε μερέντα με βούτυρο, πότε ψωμί βρεγμένο με ζάχαρη και πότε ψωμί με μορταδέλα.
Κοιτάζω γύρω μου, στη γειτονιά μου, στους δρόμους και αναρωτιέμαι: πού χτίζουν τα παιδιά σήμερα τις στιγμές τους;
Η καλύτερη όμως στιγμή μας το καλοκαίρι, παρόλο που μας καταδίωκαν τα αιμοδιψή κουνούπια, ήταν το βράδυ, γιατί πλησίαζε και η ώρα που έβγαιναν τα φαντάσματα. Όλο και κάποιο εγκαταλελειμμένο σπίτι υπήρχε σε κάθε γειτονιά, εκεί δίναμε λοιπόν ραντεβού για να καλέσουμε τα πνεύματα. Ακόμη και τώρα που μεγάλωσα, όταν το σκέφτομαι, με πιάνει ένα ρίγος. Τότε οι στριγκλιές του φόβου μας έφταναν μέχρι την άκρη του κόσμου. Πώς κουνιόταν το κλειδί και η δεμένη κόκκινη κλωστή, μέχρι και σήμερα παραμένει άλυτο μυστήριο, αν και πιστεύαμε πως πάντα κάποιος μεγαλύτερος της παρέας έβαζε το χεράκι του για να μας τρομάξει, αποδείξεις όμως δεν είχαμε. Τρέχαμε αλαφιασμένα να γλιτώσουμε από τα πνεύματα που κατά τα άλλα εμείς καλούσαμε. Μέχρι να έρθει η επόμενη μέρα για να τα ξανακαλέσουμε. Μικρή ανάπαυλα αποχωρισμού ήταν το βράδυ για εμάς, με αγωνία περιμέναμε να ξημερώσει για να γράψουμε νέες αναμνήσεις στη μνήμη μας. Όμορφες και ανεξίτηλες, ίαμα για τα μεγάλα μας χρόνια, τα επόμενα. Τότε δεν το καταλαβαίναμε, μα γιατρεύαμε προκαταβολικά τις πληγές που το μέλλον θα μας έφερνε, η ζωή με λίγα λόγια. Απόθεμα ευτυχίας το λένε αλλιώς και τώρα που μεγάλωσα νιώθω πόσο σπουδαίο είναι.
Θυμάμαι και αναπολώ και νοσταλγώ εκείνα τα χρόνια. Τα χρόνια που χτίζαμε παιδικές, παρεΐστικες, ξέγνοιαστες αναμνήσεις. Για υλικά μας είχαμε εμάς τους ίδιους και τη φαντασία μας. Αρκούσαν μια μπάλα, λίγα κομμάτια από σπασμένα κεραμίδια, ένα σχοινάκι, λίγες μπίλιες και ένα ποδήλατο.
Κοιτάζω γύρω μου, στη γειτονιά μου, στους δρόμους και αναρωτιέμαι: πού χτίζουν τα παιδιά σήμερα τις στιγμές τους; Πώς θα μαζέψουν στην ψυχή τους αρκετό απόθεμα ευτυχίας άραγε; Έχουν τα κατάλληλα υλικά; Οι ζωγραφιές πόνου και χαράς θα λείπουν από τα γόνατά τους; Με τι αναμνήσεις ξεγνοιασιάς και ανεμελιάς θα θεραπεύουν τα πονεμένα τους στο μέλλον;
* Η Γεσθημανή Μπερμπέρη ειναι νοσηλεύτρια και συγγραφέας. Αρθρογραφεί τακτικά στο Ser-Free.
(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο έντυπο Ser-Free, τ.65, Μάιος 2024)
