Τι πρέπει να κάνεις για να βοηθήσεις έναν ενήλικα, ένα παιδί ή ένα βρέφος που πνίγεται
Γράφει ο Νικόλαος Γκούρτσας, διασώστης στο ΕΚΑΒ Θεσσαλονίκης – ειδικός σε θέματα α’ βοηθειών
Πνιγμονή συμβαίνει όταν ένα ξένο σώμα, για παράδειγμα ένα κομμάτι τροφής, σφηνώνεται στο πίσω μέρος του λαιμού φράζοντας την είσοδο του αέρα στους πνεύμονες. Πρόκειται για μία εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα από τους παρευρισκόμενους μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Η ψυχραιμία και η γνώση βασικών χειρισμών τους οποίους όλοι θα πρέπει να γνωρίζουμε μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες.
Αντιμετώπιση
Ενήλικες
– Εάν το άτομο βήχει, μην επιχειρήσετε να του δώσετε χτυπήματα στην πλάτη όπως συνήθως γίνεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Σταθείτε δίπλα του και παρακινείστε το να βήξει. Το γεγονός ότι βήχει σημαίνει ότι περνάει αέρας και με την πίεση αυτή του αέρα το ξένο σώμα θα βγει απελευθερώνοντας τον αεραγωγό. Εάν δοθούν χτυπήματα στην πλάτη υπάρχει ο κίνδυνος αυτά να μετακινήσουν το ξένο σώμα και να φράξουν τελείως το δρόμο του αέρα προς τα πνευμόνια.
– Εάν το άτομο σταματήσει να βήχει ή δε βήχει καθόλου, στην εναγώνια προσπάθειά του να μας δείξει ότι πνίγεται, αρπάζει το λαιμό του με τα δύο του χέρια δείχνοντας το πρόβλημα που υπάρχει (παγκόσμιο σημείο πνιγμονής).
– Βάλτε το άτομο να σκύψει μπροστά και στηρίξτε το σώμα του με το ένα σας χέρι. Δώστε μέχρι 5 απότομα χτυπήματα με την παλάμη του άλλου σας χεριού, ανάμεσα στις ωμοπλάτες.
– Εάν αυτό δεν έχει κάποιο αποτέλεσμα, εφαρμόστε κοιλιακές ωθήσεις (χειρισμός Heimlich). Σταθείτε πίσω από το άτομο και περάστε τα χέρια σας κάτω από τις μασχάλες του. Κάντε το ένα σας χέρι γροθιά, κλείστε το άλλο επάνω του και τοποθετήστε τα στην κοιλιά λίγο πιο πάνω από τον ομφαλό. Ρίξτε το άτομο προς τα μπροστά και τραβήξτε απότομα προς τα μέσα και πάνω. Εφαρμόστε έως 5 κοιλιακές ωθήσεις.
– Συνεχίστε εναλλάσσοντας 5 χτυπήματα στην πλάτη με 5 κοιλιακές ωθήσεις μέχρι να απομακρυνθεί το ξένο σώμα.
– Εάν οι ενέργειες αυτές αποτύχουν και το άτομο χάσει τις αισθήσεις του, ξαπλώστε το προσεκτικά στο έδαφος, ειδοποιήστε το ΕΚΑΒ και εφαρμόστε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (συμπιέσεις και εμφυσήσεις). Μην σταματήσετε τις προσπάθειές σας μέχρι την άφιξη του ασθενοφόρου.
Παιδιά
Ο απόλυτος εφιάλτης κάθε γονιού. Μια τόσο σοβαρή κατάσταση η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί ταχύτατα από αυτούς που θα βρεθούν δίπλα στο παιδί τη δεδομένη στιγμή, η κατάληξη θα είναι μοιραία. Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας και τα βρέφη συμβαίνει πιο συχνά απ’ ότι στους ενήλικες, κυρίως γιατί ο αεραγωγός τους είναι μικρότερος από αυτόν των ενηλίκων και η γλώσσα τους μεγαλύτερη σε αναλογία προς το κεφάλι.
– Εάν το παιδί βήχει, μην παρεμβαίνετε επιχειρώντας χτυπήματα στην πλάτη. Αποτελεσματικός θεωρείται ο βήχας που ακούγεται δυνατά και το παιδί μπορεί να μιλήσει, να κλάψει ή να πάρει αναπνοή πριν βήξει.
– Εάν το παιδί ΔΕΝ βήχει, εφαρμόστε έως 5 χτυπήματα στην πλάτη. Στα μεγαλύτερα παιδιά τα χτυπήματα στην πλάτη γίνονται όπως και στους ενήλικες. Στα μικρότερα μπορούμε να τα δώσουμε τοποθετώντας τα στα γόνατά μας με το κεφάλι τους χαμηλότερα από το υπόλοιπο σώμα.
– Εάν αυτό δεν έχει κάποιο αποτέλεσμα εφαρμόστε έως 5 κοιλιακές ωθήσεις. Αυτές γίνονται όπως ακριβώς και στους ενήλικες, εφαρμόζοντας βέβαια μικρότερη δύναμη, με τη διαφορά ότι θα χρειαστεί να χαμηλώσετε ή να γονατίσετε πίσω από το παιδί έτσι ώστε να μπορέσετε να τοποθετήσετε τα χέρια σας στην κοιλιά του.
– Εάν το παιδί χάσει τις αισθήσεις του, ξαπλώστε το ανάσκελα, ανοίξτε το στόμα του και ελέγξτε εάν το ξένο σώμα είναι ορατό. Εφόσον το ξένο σώμα φαίνεται σχηματίστε το δάχτυλό σας σαν αγκίστρι και προσπαθήστε προσεκτικά από την άκρη να το αφαιρέσετε. Μην επιχειρήσετε μια τυφλή σάρωση του στόματος.
– Εάν το ξένο σώμα δε φαίνεται, εφαρμόστε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (συμπιέσεις και εμφυσήσεις) και ειδοποιήστε το ΕΚΑΒ.
Βρέφη
– Τοποθετήστε το βρέφος μπρούμυτα πάνω στον πήχη του χεριού σας με το κεφάλι χαμηλότερα. Κρατώντας με τα δάχτυλά σας το πηγούνι του, έτσι ώστε να υποστηρίζετε το κεφάλι, δώστε με τη βάση της παλάμης σας μέχρι 5 χτυπήματα ανάμεσα στις δύο ωμοπλάτες.
– Εάν αυτό δεν έχει αποτέλεσμα γυρίστε το βρέφος ανάσκελα πάνω στον πήχη του άλλου σας χεριού, υποστηρίζοντας συνεχώς με το χέρι σας το πίσω μέρος του κεφαλιού και διατηρώντας την κλίση προς τα κάτω. Εφαρμόστε μέχρι 5 θωρακικές ωθήσεις στο κέντρο του στήθους έτσι ώστε το στέρνο να υποχωρεί σε κάθε συμπίεση περίπου κατά το ένα τρίτο του βάθους του.
– Συνεχίστε εναλλάσσοντας 5 χτυπήματα στην πλάτη με 5 θωρακικές ωθήσεις μέχρι ν’ απομακρυνθεί το ξένο σώμα.
– Αν αυτό δεν επιτευχθεί και το βρέφος χάσει τις αισθήσεις του, ξαπλώστε το ανάσκελα, ανοίξτε το στόμα του και ελέγξτε εάν το ξένο σώμα είναι ορατό. Εάν το ξένο σώμα φαίνεται σχηματίστε το μικρό σας δάχτυλο σαν αγκίστρι και προσπαθήστε προσεκτικά από την άκρη να το αφαιρέσετε. Όπως ήδη προαναφέρθηκε μην επιχειρήσετε μια τυφλή σάρωση του στόματος.
– Εάν το ξένο σώμα δε φαίνεται, εφαρμόστε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (συμπιέσεις και εμφυσήσεις) και ειδοποιήστε αμέσως το ΕΚΑΒ.
* Οι φωτογραφίες είναι από το βιβλίο του Νικόλαου Γκούρτσα «Πρώτες Βοήθειες και Ειδικές Καταστάσεις», Εκδόσεις Δίσιγμα, 2019.
(Το θέμα δημοσιεύτηκε στο έντυπο Ser-Free, τ.57)
