Εγώ όταν έδινα πανελλήνιες ήμουν από τις τυχερές μαθήτριες: έχω καλή μνήμη και δεν είμαι καθόλου αγχώδης. Οπότε, για μένα οι πανελλήνιες δεν ήταν ούτε κακή ούτε καλή εμπειρία, ήταν απλώς το αναγκαίο κακό για να μπορέσω να σπουδάσω. Αυτό βέβαια δεν εμποδίζει το στομάχι μου να σφίγγεται κάθε φορά που ακούω ότι έφτασε ο καιρός να δώσουν οι τελειόφοιτοι εξετάσεις ούτε μπορώ να μην αισθανθώ απέραντη συμπόνια για όσους πρόκειται να περάσουν αυτήν τη φοβερή δοκιμασία.
Οι πανελλήνιες είναι ένα φρικτό εξοντωτικό σύστημα. Απαιτεί πειθαρχεία, αυτοκυριαρχία, γερές βάσεις από όλα τα προηγούμενα μαθητικά χρόνια και απόλυτη αφοσίωση τουλάχιστον για το τελευταίο σχολικό έτος – για να μην πω για τα δύο τελευταία. Πρέπει να είσαι καλά διαβασμένος, να είσαι ήρεμος, να είσαι συνειδητοποιημένος όταν πηγαίνεις να δώσεις.
Θα αφήσω στην άκρη το γεγονός ότι οι πανελλήνιες εξετάσεις, ως τρόπος αξιολόγησης για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, είναι ένα σύστημα απόλυτα άδικο, απόλυτα δύσκολο και σκληρό -σχεδόν σαδιστικό- που ευνοεί ξεκάθαρα μία μερίδα μαθητών (αυτών που έχουν το χάρισμα να διαβάζουν κατεβατά και να τα αποστηθίζουν και έχουν οργανωτικό τρόπο σκέψης) και αγνοεί όλους τους υπόλοιπους (αυτούς που μαθαίνουν με βιωματικό τρόπο, που καταλαβαίνουν όσα διάβασαν αλλά δεν μπορούν να τα εκφράσουν σωστά).
Η αδικία λοιπόν του ίδιου του συστήματος είναι μια άλλη υπόθεση. Η μεγαλύτερη αδικία είναι αυτή που γίνεται εις βάρος των παιδιών. Οι έφηβοι λίγο πριν την ενηλικίωση τους θα έπρεπε να έχουν τα μέσα να ανακαλύψουν τον εαυτό τους. Να διαβάζουν λογοτεχνία, να βλέπουν ταινίες. Να δημιουργούν παρέες, να ερωτεύονται. Να βρίσκουν τη θέση τους στον κόσμο. Να κάνουν όνειρα. Να βάζουν στόχους. Να προσπαθούν, να ανακαλύπτουν, να απορρίπτουν. Και να εκπαιδεύονται ασφαλώς μέσω του σχολείου, αλλά να εκπαιδεύονται ουσιαστικά, να μορφώνονται με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, όχι να εξουθενώνονται οχτώ ώρες τη μέρα πάνω από ένα βιβλίο.
Το εκπαιδευτικό αυτό σύστημα επιφέρει, κατ’ επέκταση, κι άλλες πιέσεις: φροντιστήρια, άγχος, πεσμένη ψυχολογική διάθεση, γονείς πιο αγχωμένους από τους μαθητές ή γονείς που πιέζουν τα παιδιά τους ακόμα περισσότερο. Κι όλα αυτά μαζί με συμβουλές από διαιτολόγους, ψυχολόγους και παρακλήσεις που διοργανώνει η Εκκλησία. Με λίγα λόγια, ένας πραγματικός Γολγοθάς. Ακόμα και τώρα, τόσα χρόνια μετά τις πανελλήνιες, έτσι το σκέφτομαι, ως έναν Γολγοθά, που δεν θα άντεχα με τίποτα να ξανανέβω. Και δεν έχω σταματήσει από τότε, τις μέρες που είμαι αγχωμένη, να βλέπω στον ύπνο μου ότι δίνω εξετάσεις.
Και όλα αυτά λοιπόν για ποιον λόγο; Γιατί η τρίτη -και η μεγαλύτερη- αδικία του συστήματος είναι αυτή: οι πανελλήνιες δεν σου εξασφαλίζουν απαραίτητα καλή επαγγελματική πορεία. Αν εξαιρέσουμε τους πολύ συνειδητοποιημένους, οι περισσότεροι εργάζονται σε κλάδο άσχετο με αυτόν που σπούδασαν. Η ζωή έχει τόσες στροφές και τόσες εκπλήξεις και ανατροπές, δεν ξέρεις πού θα σε οδηγήσει. Ειδικά μετά την κρίση αυτό έχει φανεί περισσότερο από ποτέ.
Κοιτάζοντας γύρω μου βλέπω ότι πολλοί άλλο σπούδασαν και σε άλλον τομέα εργάζονται. Άλλοι δεν σπούδασαν τίποτα και διορίστηκαν στο δημόσιο. Άλλοι πέρασαν καταλάθος σε σχολές που δεν τους ενδιέφεραν και βρήκαν μετά υπέροχες δουλειές. Άλλοι δεν σπούδασαν τίποτα, αλλά έγιναν επιχειρηματίες και αυτήν τη στιγμή που μιλάμε βγάζουν λεφτά με ουρά. Άλλοι σπούδασαν σε σχολές που θεωρούνται “σημαντικές” και τώρα είναι άνεργοι και πασχίζουν να προσληφθούν σε πεντάμηνα. Άλλοι ξαναέδωσαν πανελλήνιες στα τριάντα τους για να περάσουν στη σχολή που πάντα ήθελαν και άλλοι δεν έδωσαν ποτέ και τώρα είναι αποκατεστημένοι σε τεχνικά επαγγέλματα. Τόσες επιλογές, τόσες αποφάσεις, τόσες απρόβλεπτες ευκαιρίες. Και βλέποντας τα όλα αυτά δεν ξέρω αν πρέπει να κλαίω ή να γελάω για τη φρενίτιδα των πανελληνίων.
Δεν ακυρώνω τις πανελλήνιες. Φυσικά και πρέπει να δώσουν όλοι και να τις αντιμετωπίσουν με σεβασμό και σοβαρότητα, γιατί αυτές σου δίνουν την καλύτερη ευκαιρία να σπουδάσεις αυτό που αγαπάς. Απλώς ας σταματήσουμε να τις αντιμετωπίζουμε σαν να είναι το Α και το Ω για την επαγγελματική πορεία των παιδιών. Ας βοηθήσουμε τους μαθητές να αποτινάξουν αυτό το ασήκωτο βάρος από πάνω τους, ότι αποτυχία στις πανελλήνιες είναι αποτυχία στη ζωή. Εμείς οι μεγαλύτεροι το ξέρουμε καλά αυτό, ότι το κλειδί για να πετύχεις επαγγελματικά δεν είναι πάντα το πτυχίο… Αυτό που χρειάζεται είναι να είσαι ανήσυχος, δραστήριος, να ψάχνεσαι διαρκώς, να μην εφησυχάζεσαι ποτέ, όχι να έχεις γράψει είκοσι σε όλα τα μαθήματα κάποια τυχαία πρωινά του Ιούνη.
(Αναδημοσίευση από το chrisanthiiakovou.gr)
