Ξέρατε ότι ο πληθυσμός της γης είναι 7,5 δισεκατομμύρια; Μάλλον το ξέρατε. Ξέρατε ότι εμείς οι άνθρωποι αντιπροσωπεύουμε το 0,01% της ζωής του πλανήτη; Μάλλον όχι. Αυτό το μικροσκοπικό ποσοστό έχει κατορθώσει να εξαφανίσει το 80% των άγριων θηλαστικών, ενώ με την ασύδοτη εξόρυξη, την υλοτομία, τη βιομηχανική παραγωγή κρέατος και την υπεραλίευση οδεύουμε -μέσω αυτού που οι οικονομολόγοι ονομάζουν πρόοδο- στην μείωση της βιοποικιλότητας. Η θέση μας στην ιεραρχία των κατοίκων της γης είναι αναμφισβήτητα στην κορυφή. Μια θέση που καλλιεργείται συστηματικά εδώ και αιώνες από κάθε θεσμικό όργανο κοινωνικής συγκρότησης. Η χριστιανική θρησκεία, με την αντίληψη της ότι ο άνθρωπος αποτελεί την κορωνίδα της Δημιουργίας, τον ξεχώρισε από το ζωικό βασίλειο, αποτελώντας άλλοθι για την μοναδικότητά του και το δικαίωμα του να τα υποδουλώνει, να τα εργαλειοποιεί, να τα κακοποιεί. Στην αρχαιοελληνική θεώρηση, η ίδια αντίληψη είναι καταστατικά καταγεγραμμένη στο αρχαιότερο συστηματικό κείμενο ταξινόμησης του κόσμου θεών και ανθρώπων που έφτασε ως εμάς, τη Θεογονία (7ος αιώνας π.Χ.). Σε ένα επεισόδιό της ο Ησίοδος, περιγράφοντας τον μύθο του Προμηθέα, διακρίνει τον άνθρωπο από τα ζώα με τα οποία, ενώ μοιράζονται την αναπόφευκτη μοίρα του θανάτου, του επιτρέπει να ψήνει την τροφή του, δηλαδή τα ζώα. Ο ποιητής, επιχειρώντας να εδραιώσει την αναγκαιότητα των θυσιών και της ομαδικής κατανάλωσης κρέατος, προτρέπει την απαλλαγή από το κρίμα της θανάτωσης των ζώων με την καταφυγή σε δικαστήριο, που κρίνει για τον φόνο αθώους όλους τους ανθρώπους και ένοχο το μαχαίρι που χρησιμοποιήθηκε!
Τα ζώα δεν σκέφτονται, δεν μιλούν και δεν αισθάνονται πόνο. Είναι όμως έτσι; Όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες τεκμηριώνουν και δείχνουν πως τα ζώα και σκέφτονται και αισθάνονται (πόνο). Και δεν περιορίζονται μόνο στα βασικά ένστικτα αναπαραγωγής και επιβίωσης που πιστεύαμε πως διέθεταν. Η δε επιλεκτική μας σπλαχνικότητα (τελευταία) εξαντλείται συχνά στα θηλαστικά, καθώς αυτά διαθέτουν αίμα, φωνητικές χορδές και λοιπά κοινά με εμάς χαρακτηριστικά. Είδα πρόσφατα συγκλονισμένος ένα ντοκιμαντέρ στο Netflix (συνήθεια αποκτηθείσα εν καιρώ πανδημίας), το Seaspiracy. Χιλιάδες ψάρια πεθαίνουν από ασφυξία πάνω στα αλιευτικά, ψυχορραγώντας για αρκετή ώρα. Φάλαινες και δελφίνια σκοτώνονται σε ετήσιες γιορτές κυνηγιού, έτσι, για το έθιμο. Αστακοί και καβούρια βράζονται ζωντανά στις κατσαρόλες των εστιατορίων. Πολλοί βέβαια ισχυρίζονται ότι οι αστακοί δεν μπορούν να αισθανθούν πόνο, γιατί δεν διαθέτουν εγκέφαλο, αλλά αυτή είναι μάλλον μια θηλαστικοκεντρική λογική. Ίσως όχι όπως εμείς, αλλά σίγουρα αισθάνονται λένε οι επιστήμονες. Ευρωβουλευτές πέρυσι κατέθεσαν τροπολογία ώστε να συμπεριληφθούν τα ψάρια και τα καρκινοειδή (αστακοί, καβούρια, κ.α.) στη νομοθεσία για την μεταχείριση των ζώων. Δεν έγινε δεκτή. Μάλλον είναι νωρίς ακόμη για το γερασμένο πολιτικό κατεστημένο της Ευρώπης.
